Tokat’ta Geleneksel Konut Mimarisine Üç Örnek: Mustafa Vasfi Süsoy Konağı, Gazi Osman Paşa Konağı, Cevdet Erek Konağı

Abstract

Cumhuriyet'in ilanına kadar kendi iç dinamikleriyle kültürel ve sosyal yaşantısını geleneksel düzeyde koruyan içe dönük bir kent yapısına sahip Tokat kenti 1863'te nahiye, 1878'de Mutasarrıflık, 1920'de müstakil Liva olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Tokat kentinde her alanda olduğu gibi mimari alanda da gelişim ve değişim başlamıştır. Kentin kalkınmasına önem verilen bu yıllarda, yeni kurulan Cumhuriyetin ihtiyaçları doğrultusunda, dönemin kalkınma planlarına paralel olarak kentin imar planı hazırlanmış, başta konutlar olmak üzere diğer mimari yapıların kentte yer almasına da önem verilmiştir. Tokat, Cumhuriyet Dönemi yıllarında gelişmeye ve kalkınmaya her yönüyle açık bir kent olma özelliğini yansıtmıştır. Her ne kadar ülke genelinde batılılaşma etkisi ve yenilik hareketlerinin etkileri cephe ve plan tipolojisine yansımış olsa da Tokat genelinde geleneksel konut mimari özelliklerini koruyan evler inşa edilmeye devam edilmiştir. Bu çalışmada günümüze ulaşan üç geleneksel Tokat konut örneği ele alınmıştır. Bu örneklerin tümü korunması gereken kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. Çalışmada 19.yy sonları – 20.yy başlarında Tokat’ta inşa edilen ve günümüze ulaşan bu konakların mimari özellikleri ile tanımlamayı ve Tokat geleneksel konut mimarisinin bu üç konut özelinden anlatılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda makalede, seçilen üç konutun, dönem mimarisini anlamak amacıyla mimari plan, cephe ve yapısal özelliklerinin yanı sıra mobilya ve iç mekân organizasyonu da ele alınacaktır.