Kent Meydanı Ergonomisinin İncelenmesi: Siirt 15 Temmuz Demokrasi Meydanı Örneği

Abstract

Karşılaşma ve etkileşim platformu olarak kamusal alanlar, kullanıcıların birbirleriyle tanıştıkları, sosyal, kültürel, ekonomik sınıf fark etmeksizin her kesimin bir arada olabildiği alanlardır. Kamusal alanların en önemli örneklerinden biri de kent meydanlarıdır. Kent meydanları, kentin odak noktalarına yakın bölgelerde bulunan ve her kesimden kullanıcıyı bir araya getirebilen nitelikte olmalıdır. Fizyolojik, psikolojik ve antropometrik ihtiyaçların karşılanmadığı kent meydanları, evrensel boyuttaki kentsel kaliteyi ve kullanıcıların bireysel konforunu olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Kullanıcıların çevre ile etkileşimini ve uyumunu konu edinen ergonomi, günümüz tasarımlarının kalitesini artırmak adına dikkat edilmesi gereken bir kavramdır. Nitekim kent meydanlarının ergonomik tasarımı ile kullanılabilirliği arasında yakın bir ilişki vardır. Bu durumda kent meydanları tasarlanırken, öncelikle kullanıcı ihtiyaçları temel alınmalı ve herkesin erişebileceği tasarımlar üretmek hedeflenmelidir. Bu çalışmanın amacı, 15 Temmuz Demokrasi Meydanı’nın ergonomik ölçütler bakımından uygunluğunun incelenmesidir. Siirt kent merkezinde yer alan 15 Temmuz Demokrasi Meydanı’nın, ergonomik ölçütler bakımından uygunluğu kişisel gözlem ve yerinde ölçüm yöntemiyle araştırılmıştır. Kent meydanında bulunan kentsel donatılar ve mekânsal organizasyon hakkında, meydan kullanıcıları ile anket yapılmıştır. Böylece meydan tasarımının, kullanıcı ile uyumluluğu ve kullanıcıların memnuniyetleri değerlendirilmiştir. Ayrıca PPS (Project For Public Spaces) tarafından oluşturulan Ne, İyi Bir Yer Yapar isimli çalışmanın üst başlıkları esas alınarak, bir kamusal alanda olması gereken sosyallik, kullanım ve aktiviteler, konfor ve imaj, ulaşım ve bağlantılar gibi özelliklerin, Siirt 15 Temmuz Demokrasi Meydanı’ndaki durumları incelenmiştir. Sonuç olarak, 15 Temmuz Demokrasi Meydanı’nın ulaşım ve bağlantı noktalarına yakın olması kullanıcılar tarafından olumlu bulunmuştur. Meydan için konfor ve imaj açısından birtakım iyileştirmeler önerilmiştir. Meydanda yer alan kentsel donatıların tasarımları ergonomik açıdan uygun bulunmakla birlikte, meydan içerisindeki konum ve düzenlemeleri açısından bir takım yeni çalışmalar yapılması gerekliliği belirlenmiş olup, çeşitli öneriler geliştirilmiştir.