Özet:
Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi (BE) öğretmenleri ve ebeveynlerin bakış açısından otizmli öğrencilerin BE dersine katılımlarını etkileyen etmenleri ortaya çıkarmak ve BE dersine katılımlarını artırmaya yönelik önlemlerin alınmasına temel oluşturmaktır. Temellendirilmiş kuram yaklaşımına dayalı olan bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden tematik analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim yılında İstanbul Pendik ilçesindeki ortaokul ve liselerde görev yapan 5 BE öğretmeni ve 8 otizmli öğrencinin ebeveyni oluşturmaktadır. Araştırmada yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda BE öğretmeni bakış açısından (a) otizmli çocukların beden eğitimi dersine katılımları, (b) otizmli çocukların beden eğitimi dersine katılımlarını etkileyen etmenler (c) beden eğitimi öğretmenlerinin katılımı artırmaya yönelik yaklaşımları olmak üzere 3 ana tema elde edilmiştir. Bu temalar doğrultusunda otizmli çocukların BE derslerine katılımının tüm eğitim kademelerinde oldukça sınırlı olduğu belirlenmiştir. Ebeveyn bakış açısından beden eğitimi dersine katılımı etkiyen faktörler başlığı altında (a) katılımı etkileyen etmenler (b) fiziksel aktivitenin yararlarına ilişkin görüşler, olmak üzere iki ana tema elde edilmiştir. Araştırma sonuçları hem BE öğretmenleri hem de ebeveyn bakış açısından, otizmli kaynaştırma öğrencilerinin BE dersine katılımlarını engelleyen etmenlerin; otizmli kaynaştırma öğrencisinden, BE öğretmeninden, okuldan, akranlardan ve ebeveynlerden kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Araştırmanın bir diğer sonucu fiziksel aktiviteye katılımın otizmli çocukların fiziksel uygunlukları ve duyuşsal gelişimleri üzerindeki etkilerini ebeveyn bakış açısından ortaya koymasıdır. Bu sonuçlara göre, fiziksel aktivite otizmli kaynaştırma öğrencilerinin sosyalleşmelerine, olumlu davranışlar kazanmalarına, motivasyonlarının artmasına eğlenmelerine ve rahatlamalarına, özgüven geliştirmelerine ve takıntılı korkulardan uzaklaşmalarına yol açarak otizmin olumsuz etkilerini hafifletebilmektir. Otizmli kaynaştırma öğrencilerinin BE dersine katılımlarının artırılması için BE öğretmenlerinin hizmet içi eğitimlerinin sağlanması, okulda destek eğitim hizmetlerinin aktif hale getirilmesi ve ebeveyn öğretmen işbirliğinin güçlendirilmesi önerilmektedir.
